Voor mij begint het macroseizoen altijd met een lila bloempje van slechts één centimeter groot: het lila gekleurde moerasviooltje. Begin april begint het te kriebelen en ga ik al regelmatig kijken of ze al tevoorschijn komen. Ik weet dat het eigenlijk nog iets te vroeg is, maar je weet nooit….. De aanvang van de bloeitijd verschilt per jaar. Die is afhankelijk van de strengheid van de winter en de temperatuur eind maart-begin april. Eenmaal verschenen bloeit het bloempje ongeveer een week. Je kunt het dus makkelijk missen als je er niet op tijd bij bent.

Moerasviooltjes groeien op natte of drassige, matig voedselrijke of zure bodems. Hier in Waterland groeit het plantje in veenmosrietlanden en trilveenlandjes, ongeveer op dezelfde plaatsen waar later in het seizoen de rietorchis bloeit. Maar lang niet overal komen beide soorten voor. Waar de rietorchis de laatste jaren in opmars lijkt te zijn, blijft het moerasviooltje redelijk zeldzaam. Waterland is gezegend met veel veen en het tere bloempje is hier op diverse plekken te vinden. Het gedijt daar goed, gezien de vele exemplaren ter plaatse. Elders in het land is de soort achteruitgegaan. Ontginning van de plaatsen waar het plantje groeide, maar waarschijnlijk ook de klimaatsverandering liggen daaraan ten grondslag. Nederland ligt namelijk aan de zuidelijke grens van het verspreidingsgebied, dus de grond wordt dit plantje langzamerhand – letterlijk – te heet onder de voeten.


Hoewel het uiterlijk van dit bloempje en de naam anders doen vermoeden is er geen verwantschap met andere inheemse vioolsoorten. Het is een taai plantje dat de vaak nog gure wind in april moet kunnen doorstaan. Het heeft frisgroene, ronde, leerachtige blaadjes. De bloempjes variëren per exemplaar van bijna wit tot zachtroze of lichtpaars. De meeste bloempjes zijn lila. Blaadjes hebben in volgroeide toestand een doorsnee van ca. 3 cm. De bloempjes hebben stevige steeltjes en zijn ongeveer een centimeter groot.
Fototips

De bloemblaadjes van het moerasviooltje zijn wasachtig en enigszins doorzichtig, wat het mooi maakt om ze in tegenlicht te fotograferen. De geringe grootte van de bloempjes maakt dat deze zich goed lenen voor macrofotografie, de laag-bij-de-grondse soort dan, want de plantjes steken slecht luttele centimeters boven het mos uit. De tere bloempjes zijn met een macrolens mooi in beeld te brengen, vooral wanneer er dauw op is afgezet.

De kleur van het blad ligt heel dicht naast de kleur van het veenmos waarin ze doorgaans te vinden zijn. Het mee fotograferen van de omgeving geeft daarom een mooi effect. Het moerasviooltje wordt hier in Waterland opgevolgd door een andere lila schoonheid: de pinksterbloem. Een overzichtsfoto van meerdere exemplaren van beide soorten levert een mooi dromerig beeld op.

Op de knieën in het veenmos te zitten te midden van deze tere schoonheden. Kou en vocht neem ik op de koop toe. Het is de moeite waard. Tot slot iets wat natuurlijk geldt voor iedere natuurfotoshoot: ga voorzichtig om met de natuur en vertrap geen plantjes.

Dit artkel is ook gepubliceerd op Natuurfotografie.nl: https://www.natuurfotografie.nl/soortbeschrijving/moerasviooltje/