Bij herfst denk je het eerst aan ‘bos’, gekleurd blad en paddenstoelen. Fotografen krijgen er nooit genoeg van. Ook bij mij gaat het in de herfst extra kriebelen. En mijn Gooise roots – ik heb roots in Waterland én in Het Gooi – trekken harder aan me. In de maanden september tot november reis ik dan ook vaak af naar Het Gooi om op de Franse Kamp of in het Spanderswoud de prachtige paddenstoelen te fotograferen. Wat doe je in Waterland als de overweldigende kleurenpracht van Het Gooi roept?

Dit jaar had ik me voor genomen om ook eens dichtbij huis, in ons Waterland op zoek te gaan naar herfsttaferelen. Afgelopen zondag ging ik vroeg op pad en eerlijk gezegd verwachtte ik eigenlijk nog niet zoveel herfstkleur aan te treffen. Het weekend was het immers bijna zomers warm… Maar op deze mistige zondagochtend werd ik blij verrast. De mist was dik, wat toch weer een heel ander, meer somber beeld aan het landschap geeft. Na een aantal landschapsplaatjes besloot ik om me te richten op de kleine, intieme landschappen en het macrowerk.

De mist lucht werkt als een enorme softbox, die zorgt voor weinig schaduwval en heldere, volle kleuren. De regio Waterland is rijk bedeeld met veen(riet)landjes van diverse grootte. De meeste daarvan zijn kort geleden gemaaid, waardoor de lage, ‘ondervegetatie’ de kans krijgt om nog even op te bloeien voordat de winter inzet. Veenmos maakt nog een groeispurt door en neemt hier en daar al prachtige oranje en roestbruine kleuren aan. Moerasbraamstruikjes kleuren fel rood, evenals het blad van het wilgenroosje, de rode ogentroost en de tormentil. Dat alles zorgt voor prachtige kleurencombinaties.

Tot mijn verbazing vond ik ook nog wat ronde zonnedauw. De omstandigheden leverden uiteraard geen blinkende, zonovergoten plaatjes op, maar zonnedauw is mooi onder alle omstandigheden. En ik vond het heerlijk om het luchtje dat dit plantje verspreidt nog te kunnen ruiken. Het is heel speciaal en misschien het meest te vergelijken met desinfecterende zeep. Zou dat te maken hebben met de bacterieremmende eigenschappen waarvoor dit plantje binnen de homeopathie bekend staat? Zonnedauw heeft daarnaast een bijzondere levenscyclus. Wanneer het diep in de lente verschijnt, zijn de eerste plantjes nog heel klein. Richting zomer worden ze steeds groter, om als het herfst wordt weer te verkleinen en tenslotte gewoonweg te verdwijnen. Je zult geen uitgebloeide plantjes met dorre blaadjes aantreffen. Het plantje ‘fades away’, als een song die geen echt einde heeft, maar langzaam wordt weggedraaid.

Behalve planten groeien in het veen nu zelfs paddenstoeltjes; grijs, bruin, oranje. Op het stukje waar ik fotografeerde stond het kaal veenmosklokje – (galerina tibiicystis) (foto). Een aantrekkelijk roestbruin zwammetje van ca. 5 cm hoog. Daarnaast zijn in veengebiedjes ook het vlokkig veenmosklokje, de veenmos grauwkop en de bleke moeraszwavelkop te vinden, al wordt de laatste soort ook wel in andere biotopen gevonden.

Het heeft mij verbaasd hoeveel herfst Waterland heeft. Er zouden geen echte herfsttaferelen te fotograferen zijn in Waterland? Zeker wel! De plaatjes zijn subtieler, minder ‘in your face’. Maar zoekt en gij zult vinden!



Foto's vlnr: moerasvaren, geoord veenmos, rode ogentroost. Grote foto: kaal veenmosklokje